فهرست مطالب
تصور کنید در دل یک قاب کوچک از جنس طلا، داستانی هزار ساله از نبردها، دلاوری‌ها و حماسه‌های شاهنامه فردوسی روایت می‌شود. در نمایشگاه Watches and Wonders 2025، برند مشهور ساعت‌سازی ژژه لکولتر (Jaeger-LeCoultre) از مجموعه‌ای خارق‌العاده رونمایی کرد. ساعتهای ژژه لکولتر، با مجموعه جدید ”Reverso Tribute Enamel “Shahnameh، افسانه‌ها و داستان‌های شاهنامه فردوسی را روایت می‌کند. لکولتر، ساعت مچی را از یک ابزار ساده به یک داستان‌سرای هنری تبدیل کرده است. در ادامه این مطلب، با هر چهار مدل این مجموعه آشنا می‌شویم.
برای مشاهده ویترینی از ساعت مچی‌های اصل سوئیسی وارد لینک شوید: ساعت سوئیسی
بازگشت به ریشه‌ها؛ با ساعتهای ژژه لکولتر
ریشه‌ی شکل‌گیری سری Reverso به دهه ۱۹۳۰ و دنیای ورزش چوگان بازمی‌گردد. جایی‌که افسران انگلیسی مستقر در هند خواهان ساعتی بودند که بتواند ضربات بازی را تحمل کند. بدین ترتیب، طراحی خاص قاب معکوس‌پذیر Reverso متولد شد. اما ژژه لکولتر در سال ۲۰۲۵ با نگاهی به ریشه‌های باستانی‌تر این ورزش در ایران، داستان را به نقطه آغازین بازگردانده است. جایی که چوگان نه فقط ورزشی سلطنتی، بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ ایرانی بود. در این مجموعه، چوگان تنها یک بهانه است برای بازگویی اسطوره‌ها، برای جان‌بخشی دوباره به افسانه‌هایی که قرن‌هاست در شاهنامه جاودانه شدهاند.
Reverso Tribute Enamel یعنی چی؟
“Reverso” نام یکی از معروف‌ترین مجموعه ساعتهای ژژه لکولتر (Jaeger-LeCoultre) است. در زبان لاتین به معنی «چرخش» یا «برگشت» هست که در این مدل‌‌ها، قاب ساعت ژژه لکولتر قابلیت چرخش دارد.
“Tribute” یعنی ادای احترام یا یادبود. سری “Tribute” معمولاً طراحی کلاسیک و نوستالژیک دارد و به مدل‌های قدیمی‌تر یا مفاهیم خاص (مثل فرهنگ، تاریخ، هنر) احترام می‌‌گذارد.
«انمل» به معنای مینا یا میناکاری است. در این تکنیک، با استفاده از لعاب شیشه‌ای روی سطح پشت قاب، نقاشی‌های ظریف و بادوامی طراحی می‌شود. این فرآیند معمولاً به صورت دستی و با دقت بسیار بالا انجام می‌گیرد.
شاهنامه؛ ادبیاتی برای ساعت‌سازان!
نقاشی‌های روی پشت قاب هر ساعت ژژه لکولتر، براساس نسخه‌ی شاهنامه‌ی طهماسبی است. یکی از ارزشمندترین نسخه‌های تصویری شاهنامه است. که در قرن شانزدهم به‌دست نگارگران ماهر دربار صفوی با دقت فراوان ساخته شد. حالا ژژه لکولتر با کمک میناکاران و هنرمندان داخلی خود در کارگاه‌های Le Sentier، این تصاویر را در ابعاد مینیاتوری و کاملاً دستی روی ساعتها بازآفرینی کرده است.
چهار روایت از شاهنامه، چهار اثر هنری از ساعتهای ژژه لکولتر
این آثار هنری پیچیده، چهار هنر سنتی را با هم ترکیب می‌کنند: میناکاری مینیاتوری۱، پایوناٰژ (Paillonnage)۲، میناکاری گراند فو (Grand Feu)۳ و گیلوشه (Guillochage)۴. همگی مهارت استثنایی هنرمندان کارگاه ویژه‌ی ژژه لکولتر به نام Métiers Rares در دره جورا (Vallée de Joux) را به نمایش می‌گذارند.
چوگان سیاوش و افراسیاب (آبی پررنگ آسمان)
در این نقاشی، سیاوش ورزش چوگان انجام می‌دهد. در حالی که افراسیاب ( پادشاه توران) با نگاهی مشکوک او را زیر نظر دارد. این صحنه، هم نشانی از خوی جوانمردی سیاوش است، هم طلیعه‌ی یک تراژدی بزرگ. رنگ آبی سلطنتی، آرامش پیش از طوفان را تداعی می‌کند. صفحه ساعت ژژه لکولتر با تکنیک میناکاری (Grand Feu)، به رنگ آبی درخشان تزئین شده. در حالی که یک الگوی گیلوشه به طرح خورشیدی بر روی صفحه نقش بسته، ساخت آن بیش از ۱۵ ساعت طول کشیده است.
فریدون و آزمون پسران (آبی روشن و آرام)
اینجا فریدون، خود را به شکل اژدهایی درآورده تا شجاعت سه پسرش را بسنجد. صحنه‌ای نمادین، از قدرت، خرد و مفهوم «آزمایش» در سنت‌های ایرانی. رنگ‌ها در این نقاشی از آبی کم‌رنگ تا طلایی، حال و هوایی خیال‌انگیز دارند. صفحه این مدل با نقش گیلوشه شطرنجی و میناکاری آبی روشن طراحی شده است. هماهنگ با فضای نقاشی که سه پسر در دشت به اژدها می‌نگرند.
سام در کوه البرز (سبزهای کوه البرز)
پیرمردی باوقار و مصمم در حال بالا رفتن از کوه‌های البرز است تا زال، فرزند سپیدموی خویش را بیابد. در این نقاشی، سبز زنده‌ی طبیعت البرز و المان‌های حماسی در کنار هم قرار گرفته‌اند تا داستان پدرانگی را در قاب ساعت بازگو کنند. صفحه ساعت ژژه لکولتر با نقش موج‌دار و میناکاری سبز زمردی، بازتابی از فضای کوهستان و نماد پیوند دوباره پدر و فرزند است.
رستم و تعقیب اکوان دیو (سبز عمیق و غنی)
در این تصویر، قهرمان اسطوره‌ای ایران – رستم – در تعقیب دیوی فریبکار است که توانایی ناپدید شدن دارد. حرکت، تعلیق، و انرژی این صحنه، با رنگ سبز تیره و ضربات دقیق قلم، در فضای محدود قاب ساعت ژژه لکولتر، حس می‌شود. این مدل دارای صفحه سبز پررنگ است، با ۹۸۰ خط گیلوشه لوزی‌شکل و پوششی از میناکاری گرند فو که نمایانگر غنای بصری صحنه نبرد است.
ویژگی‌ها و مشخصات ساعتهای ژژه لکولتر
با قیمت ۱۴۲٬۰۰۰ دلار، این ساعتهای ژژه لکولتر بیش از آنکه یک ابزار زمانی باشند، یادگارهایی از پیوند شرق و غرب، سنت و نوآوری، ادبیات و صنعت به شمار می‌آیند. همه‌ی چهار مدل دارای قاب‌های ۱۸ عیار از طلای سفید هستند، با ابعاد کلاسیک Reverso به اندازه‌ی ۴۵.۶ در ۲۷.۴ میلی‌متر و ضخامت ۹.۷۳ میلی‌متر. جنس بندها از چرم تمساح و دارای قفل تاشو هستند. در قلب این شاهکارها، موتور کوک دستی Jaeger-LeCoultre Calibre 822 می‌تپد. موتوری کلاسیک، دقیق و قابل اعتماد با ذخیره نیرو تا ۴۲ ساعت و ۲۱ جواهر، با فرکانس ۲۱۶۰۰ ضربه در ساعت.
نتیجه‌گیری
مجموعه ”Reverso Tribute Enamel “Shahnameh نه فقط گامی نو در طراحی ساعت، بلکه ادای احترامی عمیق به فرهنگ ایرانی و روح هنر است. این ساعتهای ژژه لکولتر به ما نشان می‌دهند که تکنولوژی و هنر می‌توانند در هماهنگی کامل، مفهومی فراتر از زمان را خلق کنند: حماسه‌ای که در دست می‌چرخد.
منابع
https://www.ablogtowatch.com//
پاورقی
- Miniature enamel painting (مینیاتور با میناکاری):
نقاشی بسیار ظریف روی سطح فلزی که با مینا پوشیده شده؛ شبیه هنر مینیاتور ایرانی، ولی روی سطحی کوچک مثل پشت قاب ساعت. ↩︎ - Paillonnage (پایوناج):
هنر چسباندن ورقه‌های نازک طلا یا نقره (به شکل طرح‌های گل‌دار یا هندسی) زیر لایه‌ی شفاف مینا برای ایجاد جلوه‌ای براق و خاص ↩︎ - Grand feu enamel (میناکاری آتش بزرگ):
یکی از سنتی‌ترین و سخت‌ترین روش‌های میناکاری که در دمای بسیار بالا (حدود ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد) پخته می‌شه؛ برای ایجاد رنگی براق و با دوام. ↩︎ - Guillochage (گیوشاژ):
نوعی حکاکی مکانیکی روی فلز با الگوهای بسیار منظم و تکراری؛ که بعداً ممکنه با مینا پر بشه. ↩︎
سوال۱: چه ویژگی‌هایی این ساعتهای ژژه لکولتر را متمایز می‌کند؟
این مجموعه چهار مدل دارد که هرکدام با استفاده از چهار هنر سنتی شامل میناکاری مینیاتوری، پایلوناج (استفاده از ورق طلا)، میناکاری آتش بزرگ (grand feu enamel) و گیوشاژ (guillochage) ساخته شده است. هر مدل داستانی از شاهنامه را روی خود دارد و با دقت و مهارت زیادی ساخته شدهاند.
سوال۲: ساعتهای ژژه لکولتر چه ویژگیهای فنی دارند؟
این ساعتها از موتور Jaeger-LeCoultre Calibre 822 بهره میبرند که قدرت ذخیره انرژی ۴۲ ساعت و ۲۱ جواهر را دارد. علاوه بر این، این ساعتها با دقت بالایی ساخته شدهاند و از هرکدام تنها ۱۰ قطعه تولید شده است.
